Vì sao máy bay không bao giờ đi lùi trên đường băng?

Mục tiêu là đảm bảo hiệu quả và an toàn tuyệt đối cho hành khách, phi hành đoàn. Một điều dễ thấy nhưng ít ai hiểu rõ: máy bay không tự lùi trên đường băng. Trên thực tế, máy bay luôn được lùi bằng phương tiện chuyên dụng. Vì sao lại như vậy? Có phải máy bay không thể lùi được? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết sau.

1. Máy bay không được thiết kế để tự di chuyển lùi

Không giống như ô tô hay tàu hỏa – những phương tiện có thể dễ dàng tiến và lùi nhờ hệ thống truyền động hai chiều – máy bay không có số lùi (reverse gear) trong hệ thống vận hành của mình. Động cơ phản lực, vốn là “trái tim” giúp máy bay bay lên và di chuyển trên mặt đất, được thiết kế để tạo ra lực đẩy hướng về phía trước.

Tuy nhiên, có một số loại máy bay thương mại hiện đại được trang bị hệ thống đảo chiều lực đẩy (thrust reverser). Nhưng cần lưu ý rằng, thrust reverser chỉ được kích hoạt khi máy bay đã hạ cánh và đang trong quá trình giảm tốc độ trên đường băng, chứ không được thiết kế để giúp máy bay lùi trên mặt đất.

Dù về lý thuyết, thrust reverser có thể tạo ra một lực đẩy nhẹ để đẩy máy bay đi lùi, nhưng thực tế sử dụng điều này là không an toàn và không hiệu quả trong môi trường sân bay.

2. Nguy cơ hút dị vật gây hư hại động cơ

Động cơ phản lực là một bộ phận cực kỳ đắt đỏ, phức tạp và quan trọng của máy bay. Khi hoạt động ở chế độ đảo chiều lực đẩy hoặc tạo lực đẩy trên mặt đất, luồng khí được hút vào động cơ rất mạnh, có thể kéo theo bụi, đá, mảnh rác, vật thể lạ (gọi chung là FOD – Foreign Object Debris) từ mặt đường băng hoặc đường lăn vào bên trong động cơ.

Việc này có thể dẫn đến hư hỏng nặng cho cánh quạt, turbine, thậm chí làm hỏng hoàn toàn động cơ – gây thiệt hại hàng triệu đô la và đe dọa an toàn chuyến bay. Đó là lý do tại sao các hãng hàng không và nhà sản xuất máy bay hạn chế tối đa việc sử dụng thrust reverser ngoài mục đích hãm phanh sau khi hạ cánh.

3. Chi phí nhiên liệu và hiệu quả vận hành

Sử dụng thrust reverser rất nguy hiểm và tốn nhiên liệu. Động cơ phản lực tiêu hao nhiên liệu rất lớn khi hoạt động. Nếu chỉ lùi vài mét, chi phí nhiên liệu là quá cao. Hiệu quả mang lại không tương xứng với mức tiêu hao.

Thêm vào đó, việc kích hoạt thrust reverser làm tăng sự mài mòn động cơ và hệ thống liên quan, dẫn đến chi phí bảo trì tăng lên. Trong khi đó, việc sử dụng xe đẩy chuyên dụng không những hiệu quả hơn về mặt chi phí, mà còn giúp kéo dài tuổi thọ động cơ.

4. Đã có xe đẩy mặt đất chuyên dụng hỗ trợ

Tại các sân bay, khi máy bay chuẩn bị rời khỏi gate để di chuyển ra đường lăn và đường băng cất cánh, một loại phương tiện đặc biệt được sử dụng để hỗ trợ máy bay lùi. Đó là các xe đẩy đẩy mũi (pushback tug) hoặc xe kéo (tow tractor).

Những phương tiện này được thiết kế chuyên dụng để:

• Nâng hoặc móc vào càng mũi của máy bay.

• Lùi máy bay một cách chính xác, chậm rãi, theo đúng quỹ đạo đã định.

• Điều khiển hướng di chuyển một cách an toàn mà không cần động cơ máy bay hoạt động.

Nhờ có pushback tug, phi công không cần sử dụng động cơ để lùi máy bay, từ đó giảm thiểu rủi ro và tăng độ chính xác trong không gian chật hẹp như sân đỗ.

5. An toàn là ưu tiên hàng đầu trong ngành hàng không

An toàn luôn là nguyên tắc cốt lõi trong mọi hoạt động hàng không. Mỗi quyết định thiết kế, quy trình vận hành đều được xây dựng để tối ưu hóa độ an toàn cho hành khách và phi hành đoàn.

Việc cho máy bay tự lùi bằng động cơ sẽ làm tăng nguy cơ:

• Mất kiểm soát hướng đi trong không gian chật hẹp.

• Va chạm với các thiết bị mặt đất, cột đèn, các máy bay lân cận.

• Tạo ra luồng gió mạnh nguy hiểm cho nhân viên mặt đất.

Chính vì vậy, máy bay không bao giờ tự đi lùi trên đường băng hoặc trong sân đỗ – mọi việc di chuyển lùi đều có sự tham gia điều phối của nhân viên kỹ thuật, xe đẩy chuyên dụng và sự phối hợp chặt chẽ với đài kiểm soát không lưu.

6. Một số ngoại lệ rất hiếm gặp

Mặc dù không phổ biến, vẫn có một số ít trường hợp ngoại lệ mà máy bay có thể tự lùi, nhưng thường là trong các môi trường quân sự hoặc sân bay nhỏ, khi không có xe đẩy hỗ trợ. Trong trường hợp này, phi công có thể dùng thrust reverser để lùi máy bay trong phạm vi cực kỳ giới hạn, và thường chỉ với các dòng máy bay cỡ nhỏ như Boeing 727 hay McDonnell Douglas DC-9.

Tuy nhiên, đây không phải là phương án tiêu chuẩn, và hầu hết các hãng hàng không dân dụng không cho phép sử dụng kỹ thuật này trong khai thác thương mại.

Kết luận

Máy bay không đi lùi trên đường băng bởi nhiều lý do kỹ thuật và an toàn:

• Không được thiết kế để lùi như các phương tiện thông thường.

• Rủi ro lớn do hút phải dị vật vào động cơ.

• Tốn kém nhiên liệu và chi phí bảo trì cao.

• Có sự hỗ trợ của xe đẩy mặt đất chuyên dụng.

• Đảm bảo mức độ an toàn tối đa trong mọi tình huống.

Mỗi chuyến bay là kết quả của hàng loạt quy trình vận hành chặt chẽ và đồng bộ. Việc máy bay không đi lùi bằng động cơ không phải là hạn chế, mà là một lựa chọn có tính toán, đảm bảo sự an toàn, hiệu quả và bền vững cho ngành hàng không hiện đại.

LIÊN HỆ VỚI BESTCARGO ĐỂ BIẾT THÊM THÔNG TIN!!!

—-

Xem thêm:

DỊCH VỤ BOOKING TẢI HÀNG KHÔNG HCM ĐI MANILA

BOOKING TẢI HÀNG KHÔNG ĐI CALOOCAN 

Sân bay lớn nhất ở Hoa Kỳ – Denver 2024